Tejo Merkus
Zo beleefde ik de films tijdens het IFFR 2002, en deed er verslag van in het LFC-boekje EXPLICINEMA.
​
​
À MA SOEUR (FAT GIRL), Catherine Breillat, Frankrijk 2001, 95 min., Filmmuseum
Toen ik 2 jaar geleden tijdens het Filmfestival Rotterdam Breillat als filmmaker-in-focus volgde raakte ik absoluut niet overtuigd van haar kwaliteiten: het waren letterlijk en figuurlijk kutfilms. Haar nieuwe film (die hopelijk wel onder de normale Franse titel uitgebracht gaat worden hier) is echter heel aardig. Over 2 zussen: eentje van 15 en mooi, een romantische ziel op zoek naar haar eerste liefde; haar 12-jarige zus dik, nuchter en voorzien van een scherpe blik. Hun haat-liefde verhouding wordt prachtig uitgespeeld. Aan het begin smeekte ik in stilte (de in de zaal aanwezige Breillat aankijkend) “asjeblieft geen expliciete seks”. Ze heeft geluisterd...
***½
​
DE AAP, zie: MAIMIL
ADRESS UNKNOWN, zie: SOOCHWIEEN BOOLMYUNG
​
AFTA, Kornél Mundruczó, Hongarije 2000, 24 min.
Jongeren hangen rond en vervelen zich en ze vervelen elkaar en ze voetballen wat en ze stelen wat en ze vrijen wat en ze steken een man in de fik. Doelloos filmpje.
*
ANTIROMANTIKA, Nariman Turebajev, Kazachstan 2001, 16 min.
Stijve film over verlegen jongeman die bloedmooi hoertje mee naar huis neemt. Desillusie volgt spoedig. Duurt gelukkig niet lang.
*
LES BEAUX LENDEMAINS DE TÉHÉRAN, Reza Khatibi, Frankrijk / Iran 2002, 100 min.
Film volgens beproefd Iraans recept: we maken een film over het maken van een film. Een documentaire in dit geval over een Iraniër die naar Frankrijk gevlucht is tijdens de oorlog met Irak en nu teruggaat om een film te maken over waar jongeren nu mee bezig zijn. Iran is een boeiend land met een enorm intellectueel potentieel waarvan we nog heel veel zullen merken zo snel de theocratische dictatuur het veld heeft geruimd, en het is interessant om te volgen hoe het zich ontwikkelt. De vorm hebben we intussen al een beetje te vaak gezien.
***
​
BULLY, Larry Clark, Verenigde Staten 2001, 106 min.
Ontzettend vervelende klier wordt vermoord door groep vrienden die hem spuugzat zijn (die Nick Stahl zal ook vermoord worden in IN THE BEDROOM. Typisch geval van typecasting). Clark presteert het om in al zijn films nog nooit ook maar 1 sympathiek personage te hebben neergezet. Leverde dat bij KIDS en bij ANOTHER DAY IN PARADISE nog boeiende films op, dit is alleen maar vervelend: bullshit dus. Om Captain Beefheart maar eens te citeren: “You don’t have to go through the bullshit to see what the bull ate.”
*½
THE CAT’S MEOW, Peter Bogdanovich, Engeland / Frankrijk 2001, 112 min.
Op de boot van krantenmagnaat W R Hearst (op wie CITIZEN KANE gebaseerd is) wordt een feestje gehouden ter ere van filmproducent Thomas Ince. Ook aanwezig o.a. roddeljournaliste Louelle Parsons, actrice (en Hearsts maîtresse) Marion Davies en Charles Chaplin, die verliefd is op Davies. Hearst wordt door jaloezie zo tot het uiterste gedreven dat hij Chaplin wil vermoorden. Per ongeluk schiet hij Ince dood. Een van de beruchte incidenten uit de Hollywood-glorietijd, waarvan nooit is achterhaald wat er werkelijk voorgevallen is. Met een verrukkelijke Kirsten Dunst als Marion Davies, acterend zoals in die tijd gebruikelijk was. Chaplin is een irritante kwast, Ince een intrigant, Parsons een domme gans en Hearst een meelijwekkend groot kind.
***½
CHIE SHI MAN PO (MILLENNIUM MAMBO), Hou Hsiao-Hsien, Taiwan / Frankrijk 2001, 105 min., Filmmuseum
De vrouw zeurt en zeurt en drinkt en drinkt, de man is een hufter wiens interesse niet verder gaat dan dance en drugs en seks. Wat een hopeloos stel. De toevoeging van de voice over van de vrouw die tien jaar later terugkijkt voegt ditmaal wel iets toe en je snapt wat beter waarom ze maar niet van hem loskomt, oftewel: zij snapt zelf niet waarom ze niet van hem loskwam. Shu Qi is (on screen) de mooiste vrouw van het festival.
**
LES DÉMARCHES DES PAPIERS, Bohdana Smyrnova, Oekraïne 2001, 10 min.
Mooie korte film over de ontmoeting tussen een meisje dat droomt van Parijs en ermee puberaal koketteert en een jongen die verliefd op haar is. Doet qua sfeer denken aan de oude films van Rohmer.
***
DIALING THE DEVIL, Toon Aerts, België 2001, 11 min.
Sullige man verkoopt om in een Ferrari te kunnen rijden zijn ziel aan de duivel. Leuke film in pseudo-cinemascope, met split screen.
**½
DISTANCE, Hirokazu Kore-Eda, Japan 2001, 132 min., Filmmuseum
Een sekte pleegt een aanslag waarbij zeer veel doden en gewonden vallen. Daarna plegen de leden collectief zelfmoord. Enkele nabestaanden van de sekteleden herdenken de aanslag een paar jaar later. Stugge, trage film waarmee ik niet erg veel kon. Prachtige beelden van het meer.
**
ELOGE DE L’AMOUR, Jean-Luc Godard, Frankrijk / Zwitserland 2001, 98 min., Contact Film
Wat hiervan te zeggen? De films die Godard heeft gemaakt vóór LA CHINOISE zijn stuk voor stuk tijdloze meesterwerken, van wat erna komt is maar weinig de moeite waard. Ook hier weer talloze geniale aforismen (waarvan ik er helaas geen 1 heb kunnen onthouden), maar verder kon het me niet boeien. Een nieuwe PIERROT LE FOU zal er wel nooit meer inzitten.
**
ENTRE NOUS, Serge Lalou, Frankrijk 2001, 82 min.
Veel blijft onuitgesproken & onderhuids bij dit gezin van moeder, volwassen zoon & dochter, en klein dochtertje. Het gezin woont alleen op een eilandje voor de Franse kust. Vooral de zoon wil leven, tussen de mensen op het vasteland. De moeder wil echter coûte que coûte het gezin geïsoleerd bij elkaar houden. Stugge film maar wie zich inleeft kan mooie dingen meemaken.
***
FAH TALAI JONE (TEARS OF THE BLACK TIGER), Wisit Sasantieng, Thailand 2000, 110 min. Filmmuseum
Totaal over de top, deze parodie die voortdurend switcht tussen western, Bollywoodmusical en melodrama. Op middelbare scholen en bij amateurfilmers worden massa’s film gemaakt op deze manier, maar deze had budget. Met veel enthousiasme en citaatlust gemaakt. Aan het begin dacht ik: als ik dit maar een hele film leuk blijf vinden. Tegen alle verwachting in bleef ik hem de hele film lang leuk vinden.
***
FAT GIRL, zie: À MA SOEUR
FLOWER ISLAND, Song Il-Gon, Zuid-Korea / Frankrijk 2001, 119 min., Paradiso
(zie achtergrondafbeelding)
​
Drie erg beschadigde meisjes ondernemen, min of meer toevallig samen, een reis dwars door Zuid-Korea. Eentje is zangeres en heeft te horen gekregen dat ze keelkanker heeft, de ander is pas zestien en heeft zichzelf net op een openbaar toilet geaborteerd, de derde wordt door haar man uit huis gezet omdat ze zichzelf prostitueerde om een piano voor haar dochtertje te kopen. Nadat ze alle drie apart geïntroduceerd worden in heel heftige scènes wordt gas teruggenomen om in een rustig tempo het verhaal te vertellen van de reis naar het mythische Flower Island, welke voor hen een louterende ervaring blijkt te zijn. Erg aangrijpende film die qua thematiek wat aan EUREKA doet denken, voor mij toch dè film van vorig jaar.
****
FROM THE DUST OF THE SUN’S RAYS, Petra Seliskar, Verenigd Koninkrijk / Kroatië / Slovenië, 2001, 29 min. video
Twee vrienden leuteren ergens aan zee over meisjes bij een karaf wijn. Wanneer er werkelijk een vrouw in hun buurt komt staan ze met de mond vol tanden, ondanks hun gepoch eerder. Is lang niet zo leuk als het klinkt.
*½
LE GRAND TANGO, Pieter Jan Smit, Nederland 2002, 10 min., Filmmuseum
In 1 take opgenomen close up van cellist die stuk van Piazolla speelt. “Om via de gezichtsuitdrukking van de muzikant de (emotie in de) muziek te beleven,” zoals de regisseur vooraf uitlegt. Dat lukt echter maar matig omdat de close up te nauw is, het beeld daardoor te onrustig wordt en dat waar het hem om gaat slechts op momenten bereikt wordt.
**
H-STORY, Nobuhiro Suwa, Japan / Frankrijk 2001, 111 min., Paradiso
Film over het maken van een remake van HIROSHIMA MON AMOUR, nu door een Japans regisseur. Bleef voor mij een hermetische film, waarschijnlijk omdat het te lang geleden is dat ik het Resnais-origineel gezien heb. Grote misser van de Festivalprogramming dus om HIROSHIMA MON AMOUR niet te programmeren. Groot pluspunt van de film is de zeer overtuigend acterende Béatrice Dalle, die ik normaal onuitstaanbaar vind.
**
THE HAPPINESS OF THE KATAKURI, zie: KATAKURI-KE NO KOUFUKU
HUNDSTAGE, Ulrich Seidl, Oostenrijk 2001, 120 min., Filmmuseum
Vroeger had je Mozart in Oostenrijk. Goddelijke muziek. Wanneer is het daar dan zo gruwelijk mis gegaan? Zijn ze nooit over de dood van Sissi heengekomen? Ze doen niks anders dan elkaar het bloed onder de nagels vandaan halen, vernederen en nog erger. De regisseur wentelt zich vol genoegen in deze tergende misantropie. Alle personages slagen dan ook glansrijk voor hun Hund-stage (dank je, Ella). Bah, nee.
*½
HUSH!, Ryosuke Hashigushi, Japan 2001, 135 min., Cinemien
Lichtvoetige film over een jongeman die een relatie krijgt met een andere man, een vrouw ontmoet die een kind van hem wil, terwijl een collega zo verliefd op hem is dat ze dreigt met zelfmoord. Heeft in de verste verte niet de kracht van zijn vorige film LIKE GRAINS OF SAND.
**½
IN THE BEDROOM, Todd Field, Verenigde Staten 2001, 136 min., Paradiso
Mainstream Hollywooddrama over welgesteld gezin waarvan de zoon vermoord wordt door de psychopathische ex van zijn vriendin. Omdat de rechtsstaat volgens hen niet voldoende voor hun belangen opkomt en ze hun verdriet niet kunnen verwerken nemen ze het recht in eigen hand. Overtuigend en heel mooi subtiel acteerwerk. Helaas verdwijnt de formidabel spelende Marisa Tomei na de moord naar de achtergrond. Maar het is zo’n ranzig thema, dat voeding geeft aan het gesundes Volksemfinden, waardoor een vieze nasmaak overblijft. Als ik de politieke overtuiging had van Pim Fortuijn, Filip Dewinter of George W Bush kreeg deze film 2 sterren meer.
**
INVITATIE LA MASA, Gabriel Sirbu, Roemenië 2001, 13 min.
Wanneer de date van een volwassen vrouw niet komt opdagen plukt ze een jochie van de straat. Strak verteld maar lelijk vormgegeven.
**
JISATSU CIRCLE (SUICIDE CLUB), Sion Sono, Japan 2001, 99 min.
Op een dag plegen 54 meisjes collectief zelfmoord door allemaal hand in hand voor de trein te springen. Een vloedgolf aan massazelfmoorden volgt, die verband lijken te houden met een populaire meisjesband. Zeer verontrustende film over de waarde van het leven, massapsychose en de vraag in hoeverre wij nog in relatie staan tot onszelf. De derde Japanse film met deze onderwerpen die ik dit jaar in Rotterdam zag (vgl. DISTANCE en KAÏRO). Japan is erg ziek of, net als de kinderen in deze film, nog onbevangen en voelt als eerste aan wat er zo mis is met de mensheid.
****
KAÏRO (PULSE), Kiyoshi Kurosawa, Japan 2001, 117 min.
Geest heeft zich via internet de toegang tot onze wereld gevonden. Iedereen met wie hij in contact komt haalt hij over om toe te treden tot zijn wereld, want hier is men zo eenzaam... Twee mensen in Japan (!) overleven en gaan met een boot naar Zuid-Amerika, “vanwaar nog tekens van leven ontvangen worden”. Zeer macabere film met creepy momenten. Zo pik ik elk jaar wel een film mee van Kurosawa, geen familie. Jammer van het soms miserabele acteerwerk.
**½
KATAKURI-KE NO KOUFUKU (THE HAPPINESS OF THE KATAKURI), Takashi Miike, Japan 2001, 113 min.
Met veel plezier gemaakte musical van festivaltroeteldier en veelfilmer (productie in 2001 van 7 films!) Miike. Stelt niet veel voor maar is leuk om naar te kijken, met erg leuke en erg veel erg melige grappen. Over een happy familie die een hotel runt waar iedere gast doodgaat. Met klei-animaties, een volbloed Japanse neef van Queen Elizabeth, repeterende scènes, verwijzingen naar THE TROUBLE WITH HARRY, Fawlty Towers en THE SOUND OF MUSIC, en met karaoke. Lol.
**½
LOVELY RITA, Jessica Hausner, Oostenrijk / Duitsland 2001, 80 min., Filmmuseum
Puberen is niet leuk. Oostenrijk is niet leuk. Puberen in Oostenrijk moet dus wel hel zijn. Tot zover is deze film een open deur. Rita is 15 en helemaal niet ‘lovely’ maar stuurs en zwijgzaam. Ouders noch leraren en evenmin klasgenoten krijgen hoogte van haar maar zijn eigenlijk ook niet in haar geïnteresseerd. De enige met wie ze plezier heeft is het (jongere) buurjongetje. Mooi gemaakt, heel sober en naturel, en het knappe van de film is dat welke streken Rita ook uithaalt, je sympathie bij haar blijft.
***½
LUCÍA Y EL SEXO, Julio Medem, Spanje 2001, 128 min., A-Film
Visueel overrompelende, intelligente, sensuele, sterk geconstrueerde film, alweer over lot en toeval, menselijke verbondenheid en de noodzaak contact met de aarde te blijven houden. Zonder het overbodige happy end zou het een volmaakte film zijn geweest.
****
MAIMIL (DE AAP), Aktan Abdykalykov, Kirgizië / Frankrijk 2001, 98 min., Contact Film
Prachtig vervolg op BESHKEMPIR. Eindelijk een film waarin vol liefde en mededogen naar de personages gekeken wordt. De jongen uit BESHKEMPIR is inmiddels een adolescent en krijgt te maken met dienstplicht, eerste liefde, vechtpartijen en een altijd dronken vader. De scènes met zijn kleine zusje behoren tot de ontroerendste van dit festival.
***½
MARTHA...MARTHA, Sandrine Veysset, Frankrijk 2001, 97 min., Upstream
Veysset bewijst met haar derde, alweer zeer indrukwekkende film opnieuw de beste hedendaagse Franse regisseur te zijn. Portret van een jonge vrouw die een vriend heeft, en een dochtertje van 6. Ze houdt zielsveel van hen maar is getraumatiseerd door een tragisch ongeluk met haar broertje in haar jeugd. Ze is labiel, egocentrisch, leeft op kicks en mist het vermogen om zich op gepaste wijze te uiten. Wanneer ze verkracht is reageert ze het af op haar dochter. Uit schuldgevoel verdwijnt ze spoorloos. Hartverscheurend. Subtiel en fantastisch geacteerd drama dat door de onnadrukkelijke enscenering nog sterker wordt.
****
MILLENNIUM MAMBO, zie: CHIE SHI MAN PO
​
NICO & PARKER, Manolo Nieto en Diego Fernández Pujol, Uruguay 2000, 12 min.
Na 25 WATTS opnieuw een film over jongens die zich te pletter vervelen in Uruguay. Gelukkig duurt deze maar 10 minuten. Twee mannen zitten in een auto en wachten totdat de brandweerauto uitrijdt. Intussen doden ze de tijd met oeverloos gezwets. Leuk.
**½
ONE TAKE ONLY, Oxide Pang, Thailand 2002, 101 min.
Jongeren houden zich in leven als drugskoerier of hoer in verveeld Bangkok. We volgen een jongen en meisje die verliefd op elkaar worden. Love story annex misdaadverhaal dat al erg vaak verteld is. Sympathieke personages maken het niettemin een plezierige film. Grote pluspunt is de vormgeving met flitsende montage en enkele erg mooie effecten die het verhaal meerwaarde geven.
**½
PLANET DER KANNIBALEN, Hans-Christoph Blumenberg, Duitsland 2001, 90 min.
Mijn honger naar kannibalisme was na TROUBLE EVERYDAY (zie aldaar) blijkbaar nog niet gestild. Over 20 jaar op tv: Hannibal Lecter als de Duitse Ron Brandsteder die vragen van kijkers beantwoordt. Satire op tv-spelletjes die beschamend slecht is. Een beetje gemodelleerd naar de Amerikaanse s.f. uit de jaren vijftig, maar slaat de plank totaal mis. Is zelfs niet leuk als camp. Wat een knulligheid en zonde van de tijd.
½
LE PORNOGRAPHE, Bertrand Bonello, Frankrijk / Canada 2001, 108 min.
Hoe komt een regisseur die net dertig is erbij om een film te maken over een man in midlifecrisis? En dan ook nog in die typische Franse zeurstijl waarvan we al een paar jaar verlost dachten te zijn. Het enige wat niet slap is aan deze film zijn de piemels. Krijgt van mij de per nu ingestelde Olivier Assayas Filmaward, de Limburgse tegenhanger van de razzies.
0
PORTO DA MINHA INFÂNCIA, Manoel de Oliveira, Portugal / Frankrijk 2001, 61 min.
Aan de hand van foto’s, archiefmateriaal en nagespeelde herinneringen vertelt De Oliveira over zijn jeugd in Porto. Mooi, grappig, ontroerend en melancholisch. Jammer dat in het festival zijn debuutfilm uit 1942 ANIKI-BOBO, waarin dezelfde herinneringen verwerkt zijn tot speelfilm, niet vertoond wordt. Hoe het allerindividueelste (je eigen jeugdherinneringen) universeel blijkt te zijn. Iedereen zou zo’n film moeten maken.
***½
PULSE, zie: KAÏRO
​
SAUVAGE INNOCENCE, Philippe Garrel, Frankrijk / Nederland 2001, 125 min., Paradiso
Het lijkt wel een Truffautfilm uit de hoogtijdagen van de nouvelle vague. Regisseur raakt zijn vriendin / vaste hoofdrolspeelster kwijt door een overdosis. Hij besluit een antidrugsfilm te maken en vindt de ideale vertolkster, die meteen ook zijn vriendin wordt. Hij krijgt de film echter alleen gefinancierd door met een vermogend drugsdealer in zee te gaan. Hoe stom kun je zijn? Hoe het verder gaat kunnen we raden. Wel erg mooi gedaan.
***
SEX AND LUCIA, zie: LUCÍA Y EL SEXO
​
SOOCHWIEEN BOOLMYUNG (ADRESS UNKNOWN), Kim Ki-Duk, Zuid-Korea 2001, 117 min.
Dorpsgemeenschap in Zuid-Korea in de jaren zeventig. Amerikaanse vliegbasis in de buurt. Iedereen is getraumatiseerd en kan niet normaal met elkaar omgaan. We volgen o.a. een vrouw die een (inmiddels bijna volwassen) zoon heeft van een Amerikaanse soldaat, de zoon die daar niet mee kan omgaan, een meisje met 1 oog dat te beschadigd is om in te gaan op de zeer voorzichtige avances van een introverte jongen en nog een aantal personages. Een pijnlijk en schrijnend drama dat op de juiste momenten wat lucht toelaat waardoor het verteerbaar blijft en er soms zelfs te lachen valt, met voor Aziatische begrippen subtiele humor. Film die je niet in de kouwe kleren gaat zitten.
***½
STORYTELLING, Todd Solondz, Verenigde Staten 2001, 83 min., Paradiso
Twee verhalen: “Fiction” gaat over een literatuurstudente die zich door haar docent laat verkrachten, er een verhaal over schrijft en dat voorleest voor de klas. “Nonfiction” gaat over een disfunctionerend gezin, over een gefrustreerd documentairemaker, over (de verbindende factor) een puber wiens ambitie niet verder gaat dan “op de tv willen”. Er wordt over de hele linie sterk geacteerd in deze bittere film vol wrange humor. Deel 1 is strak verteld en sterk, deel 2 zwabbbert een beetje, alsof Solondz niet precies weet welk verhaal hij nou wil vertellen. Behalve dan dat hij niet van mensen houdt.
***
SUICIDE CLUB, zie: JISATSU CIRCLE
TEARS OF THE BLACK TIGER, zie: FAH TALAI JONE
​
TROUBLE EVERYDAY, Claire Denis, Frankrijk 2001, 102 min., Paradiso
Het heeft iets te maken met genetisch gemanipuleerde (?) planten, maar dat blijft nogal vaag. In elk geval is voor Béatrice Dalle en Vincent Gallo honger naar seks onlosmakelijk verbonden met honger naar de beminde. En dan bedoel ik letterlijk een hap of heel veel happen nemen uit... Na deze film zul je als vrouw niet snel meer zeggen ‘eat my pussy’. Had wel iets minder expliciet bloederig gekund en ik had ook wel graag een wat duidelijker ‘wetenschappelijk’ antwoord gehad op het waarom, ook al zou dat complete s.f.-nonsens geweest zijn.
***
VA SAVOIR, Jacques Rivette, Frankrijk 2001, 154 min., Upstream
Rivette heeft me nog nooit teleurgesteld, tot vandaag dus. Franse relatiefilm volgens de oude stempel. Klucht ook, melodrama en intellectueel gezwets. Wel knap hoe hij van genre naar genre hupst. En de film heeft ook wat te bieden: innemend spel (die Castellitto heeft het in zich de nieuwe Mastroianni te worden), er valt ook wel te lachen, en er is een heus duel: geen pistolen of degens, maar ieder een fles wodka. Waarom wordt deze matige film wel uitgebracht, terwijl zijn prachtige vorige film SECRET DÉFENCE aan ons voorbij is gegaan?
**½
WAKING LIFE, Richard Linklater, Verenigde Staten 2001, 100 min., 20th Century Fox
Soms ben ik zo’n sufkop. Loop ik Pathé 1 in ipv Pathé 3 en kom hier terecht terwijl ik DELBARAN wilde zien. Denk met een misplaatste voorfilm te doen te hebben en pas na 3 kwartier valt het kwartje (voor wie het al vergeten is: een oude Nederlandse munt met de waarde van ongeveer 11 eurocent). De hele wereld aan filosofie, levensbeschouwing, fysica, new age, noem maar op wordt behandeld door een paar pratende hoofden. Getekende hoofden dat wel. Overgetekende hoofden zelfs waarachter heuse bekende actrices/teurs schuil gaan. Dit is zoiets als in 1 week door Europa reizen en dan denken dat je de hele Europese cultuur kent. Nee, geef mij maar een boek. 1 boek per onderwerp graag. Lijkt in eerste instantie misschien de tegenhanger van BULLY maar is net zo plat. Oppervlakkige jongens die Amerikanen, hoewel Linklater met BEFORE SUNSRISE en DAZED AND CONFUSED toch heeft bewezen een goed filmmaker te zijn.
*
Y TU MAMÁ TAMBIÉN, Alfonso Cuarón, Mexico / Verenigde Staten 2001, 101 min., Paradiso
Frisse, vlotte komedie over 2 jongens van net 17 die een vrouw van in de 20 meenemen op weg naar een hemels strand. Ze weten niet eens dat het strand bestaat maar komen er toch terecht. Relaties en seks, daar gaat het natuurlijk om. En vriendschap. En het is niet eens zo oppervlakkig.
***